Co to jest fizjoterapia?

Co to jest i na czym polega fizjoterapia?

Fizjoterapia stanowi jedną z najszybciej rozwijających się działów współczesnej medycyny.

W piśmiennictwie spotykane są różne synonimy fizjoterapii, takie jak fizjatria, fizykoterapia, medycyna fizykalna lub terapia fizykalna . Wszystkie te pojęcia wywodzą się z tego samego słowa „physis” oznaczającego w języku greckim naturę, przyrodę, natomiast „therapeia” oznacza leczenie.

Fizykoterapia to dział współczesnej medycyny klinicznej wykorzystujący do leczenia, rehabilitacji i profilaktyki różne formy energii. Wywodzi się z uprawianego od najdawniejszych czasów przyrodolecznictwa i określa te metody, które zostały dowiedzione naukowo i na tej podstawie znacznie rozwinięte. Fizjoterapia może być samodzielną metodą leczenia lub stanowić uzupełnienie farmakoterapii i leczenia operacyjnego oraz podstawę rehabilitacji i profilaktyki. Innymi słowy fizjoterapia oznacza nieswoiste leczenie przy pomocy bodźców, mających na celu przywrócenie stanu równowagi.

Fizjoterapia zlecana jest w przebiegu leczenia wielu chorób układu ruchu, chorób wewnętrznych, a nawet psychicznych. Technik fizjoterapii może tylko realizować zlecenia, zaś fizjoterapeuta może uczestniczyć w stawianiu diagnozy zaburzeń obciążających organizm, planować postępowanie lecznicze i wykonywać zlecone zabiegi. Fizjoterapia to teoria w ścisłym przełożeniu na praktyczne działanie w pracy z pacjentem.

Metody stosowane w fizjoterapii zaliczane są do tzw. naturalnych metod leczniczych (bo mają ścisły związek) z dwóch powodów: działają na naturalne, czyli fizjologiczne mechanizmy homeostazy (tj. wewnętrznej równowagi organizmu), oraz stanowią naturalny składnik środowiska zewnętrznego.

Z uwagi na proces starzenia się wysoko cywilizowanych społeczeństw, fizjoterapia w dalszej perspektywie może być nazywana „zawodem przyszłości”.

Fizjoterapia i rehabilitacja

Fizjoterapia to dyscyplina medyczna zajmująca się łagodzeniem objawów procesów chorobowych, profilaktyką występowania patologii oraz przywracaniem sprawności psychofizycznej organizmu człowieka. Fizjoterapia ściśle związana jest pod względem metodycznym z naukami kultury fizycznej oraz dziedzinami behawioralnymi i społecznymi (w tym psychologicznymi, pedagogicznymi i socjologicznymi), dzięki którym możliwe jest prawidłowe poznanie procesów rozwoju, utrzymywanie i przywracanie zdolności ruchowo-funkcjonalnych organizmu człowieka.

Fizjoterapia jest dziedziną leczenia, w przebiegu której wykorzystuje się wszelkie formy energii fizycznej występujące w przyrodzie, takie jak: ruch, bodźce termiczne, kinetyczne, mechaniczne, elektryczne, świetlne i chemiczne.

Rehabilitacja oznacza „zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.

Tych dwóch pojęć często używa się zamiennie. Fizjoterapia i rehabilitacja nie są równoznaczne, a ich wymienne używanie jest nieprawidłowe i mylące. Rehabilitacja społeczna to całokształt działań usprawniających, z kolei fizjoterapia to dziedzina nauk medycznych wykorzystywana w procesie usprawniania, promocji zdrowia i prewencji. Rehabilitacja typu społeczna polegająca również na integracji osób niepełnosprawnych w społeczeństwie (w tym: kształtowanie umiejętności właściwego zachowania się w rodzinie, grupie rówieśniczej, zawodowej oraz łagodzenie barier społecznych – edukacyjnych oraz ekonomicznych).

Fizjoterapia – rodzaje zabiegów i efekty ich działania

Do najważniejszych zabiegów fizykalnych należą:

• Elektroterapia – wykorzystuje działanie różnego rodzaju prądów o zróżnicowanym natężeniu (stymulację elektryczną): prąd stały, średniej częstotliwości, wielkiej częstotliwości oraz prądy o zmiennych częstotliwościach. Ich głównym zadaniem jest złagodzenie bólu i poprawa ukrwienia tkanek, które w danym momencie są poddane stymulacji. Dzięki temu zabiegi zmniejszają napięcie mięśni, przyspieszają regenerację tkanek i wchłanianie się obrzęków.
• Magnetoterapia – zabiegi wykorzystują lecznicze działanie pola magnetycznego, które wnika w głąb ciała, a dzięki temu dociera do każdej komórki. Oddziałując na struktury błon komórkowych sprawia, że do komórek łatwiej przedostają się tlen oraz substancje odżywcze.
• Laseroterapia – istotą tej metody jest działanie na określony obszar ciała wiązką spolaryzowanego promieniowania w taki sposób, aby jego pochłanianie, czyli absorpcja, było skuteczne.
• Zabiegi ultradźwiękami – w rehabilitacji stosuje się te z zakresu od 0,8 do 3 MHz. Podczas zabiegów z wykorzystaniem ultradźwięków dochodzi do efektu termicznego(tkanki są rozgrzewane) oraz głębokiego mikromasażu tkankowego. Działają przeciwbólowo, rozszerzają naczynia krwionośne, zmniejszają napięcie mięśniowe, hamują procesy zapalne, a także wpływają na płyny ustrojowe – przyspieszają wchłanianie tkankowe.
• Terapia cieplna, krioterapia, czyli tzw. leczenie zimnem – polega na znacznym zmniejszeniu temperatury danej okolicy na ciele, masaż lodem. W konsekwencji dochodzi do niwelowania stanów zapalnych, znacznego zmniejszenia dolegliwości bólowych, przyspieszenia metabolizmu w tkankach, zmniejszenia obrzęków oraz poprawy samopoczucia. Wskazaniami do wykonywania tego rodzaju zabiegów są zapalenia mięśni oraz ścięgien, urazy pooperacyjne, dna moczanowa, zespół bolesnego barku, naderwanie ścięgien i uszkodzenie mięśni, a także krwiaki i obrzęki. Stosuje się również gorące okłady z wosku parafinowego – polegająca na dostarczaniu ciepła w celu osiągnięcia efektu terapeutycznego,
• Leczenie uzdrowiskowe, nauka chodu

Fizjoterapeuta – kim jest?

Fizjoterapeuci są specjalistami od leczenia problemów z narządem ruchu, przywracania maksymalnej sprawności chorym oraz poprawy ich funkcjonowania w życiu codziennym.

Fizjoterapeuci posiadają wykształcenie medyczne, które za pomocą odpowiedniej gimnastyki oraz zabiegów fizykoterapeutycznych przywraca sprawność ruchową pacjenta, łagodzą dolegliwości bólowe i podnoszą sprawność fizyczną organizmu.

W ramach swoich usług fizjoterapeuta posiada kompetencje do badania sprawności fizycznej, oceniania, ewaluacji, diagnozy funkcjonalnej, prognozy, programowania postępowania, a także przeprowadzenia powtórnej oceny pacjenta na potrzeby prowadzonego procesu terapeutycznego. Następnie rehabilitacja kontynuowana jest w szpitalu rehabilitacyjnym, sanatorium, przychodni rehabilitacyjnej lub w gabinecie fizjoterapii, czasami też w domu pacjenta.

Zawód fizjoterapeuty jest w grupie zawodów medycznych. W Polsce, aby móc nazywać się fizjoterapeutą należy posiadać odpowiednie kwalifikacje do wykonywania tego zawodu oraz licencję zawodową (prawo wykonywania zawodu). Obecnie w Polsce jest zarejestrowanych około 70 tyś. fizjoterapeutów.

Fizjoterapeuci korzystają z różnych metod leczenia swoich pacjentów. Do zabiegów stosowanych przez fizjoterapeutę należą między innymi:

• masaże (mobilizacja tkanek miękkich),
• ćwiczenia zakresu ruchu: gimnastyka lecznicza, pływanie, hydroterapia
• kąpiele lecznicze,
• światłolecznictwo,
• krioterapia i terapia cieplna
• ultrasonoterapia, ultradźwięki
• pole elektromagnetyczne (stymulacja elektryczna mięśni);

Współcześnie, coraz częściej z problemem zdrowotnym zwracają się bezpośrednio do fizjoterapeutów, którzy pracują indywidualnie, bądź stanowią część zespołu terapeutycznego.

Kształcenie fizjoterapeuty odbywa się poprzez studia kierunkowe, które powiązane są z samodzielną praktyką, wykorzystując przy tym wiedzę z zakresu teorii, praktyki i metodyki fizjoterapii i diagnostyki funkcjonalnej, a także umiejętności wykonywania zabiegów z fizykoterapii, kinezyterapii, procedur teorii manualnej i masażu oraz pracy z pacjentem.

Kto powinien skorzystać z usług fizjoterapeuty?

Fizjoterapeuci mogą pomagać w terapii różnorodnych schorzeń, w zależności od ich specjalizacji. Chorzy, którzy mogą odnieść korzyści z tego rodzaju leczenia zwykle zapadają na:

• Choroby sercowo-płucne, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza czy stan po zawale mięśnia sercowego,
• Choroby takie jak zespół cieśni nadgarstka i palec spustowy, zapalenie stawów, zapalenie ścięgien
• Dysfunkcje mięśniowo szkieletowego, takie jak ból pleców, zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych,
• Ważną rolę ma prawidłowe z chodzenie
• Stany neurologiczne, takie jak udar, urazy rdzenia kręgowego, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, dysfunkcja przedsionkowa i urazy mózgu,
• Choroby pediatryczne, takie jak opóźnienia rozwojowe, porażenie mózgowe i dystrofia mięśniowa,
• Urazy związane ze sportem, takie jak wstrząs mózgu i łokieć tenisisty, kontuzji
• Złamania w ostatnich latach
• Choroby układu rozrodczego i zaburzenia dna miednicy, takie jak nietrzymanie moczu i obrzęk limfatyczny,
• fizjoterapeuta dziecięcy zajmuje się wspieraniem rozwoju ruchowego dzieci na wszystkich etapach rozwoju. Sprawdza, czy ten rozwój jest zaburzony i w jakim zakresie, a następnie proponuje odpowiedni rodzaj interwencji.

Inne przypadki, w których fizjoterapia może przynieść korzyści, to oparzenia, leczenie ran i owrzodzenia cukrzycowe.

Celem rehabilitacji jest przywrócenie powyższych chorób osoby niepełnosprawnej do normalnego życia społecznego lub stworzenie jej warunków do normalnego bytowania.

Masaż terapeutyczny – w czym może pomóc i kto powinien z niej skorzystać?

Masaże lecznicze mogą być różnego rodzaju. Są to techniki fizjoterapeutyczne stosowane w leczeniu różnych chorób i dolegliwości.

Masaże to zespół technik, które przy stosowaniu w odpowiedniej kolejności wywierają istotny wpływ na tkanki człowieka.

Istnieją różne rodzaje masaży, a także różne ich klasyfikacje. Ważne jest, aby wiedzieć, że masaże terapeutyczne mają dużą użyteczność, która polega na leczeniu różnych zaburzeń i dolegliwości. A przede wszystkim mogą też być niezwykle skuteczne w zmniejszaniu bólu.

Masaż leczniczy zalecany jest przede wszystkim w bólach kręgosłupa spowodowanych wadami postawy, siedzącym trybem życia, zmianami zwyrodnieniowymi, jak również jego przeciążeniami. Jest on konieczny w rehabilitacji pacjenta także w nagłych przypadkach, jak np. przy rwie kulszowej.

Podczas takiego masażu w określony sposób masowane są mięśnie przebiegające wzdłuż kręgosłupa, plecy, pośladki oraz sam kręgosłup. Masażysta podczas masowania powinien omijać kości, czyli np. łopatki oraz szczególnie uważać na okolice nerek. Taki masaż trwa od kilkunastu-kilkudziesięciu minut do godziny czasu.

Masaż stanowi uzupełnienie bądź przygotowanie do pozostałych zabiegów. Stosowane są różne rodzaje masażu, np. klasyczny, wibracyjny, segmentarny, podwodny.

Oznaki przy których powinieneś udać się do fizjoterapeuty

• Utrata równowagi – w celu przezwyciężenia tych objawów można zastosować fizjoterapię o nazwie: rehabilitacja przedsionkowa. Po dokonaniu oceny Twoich potrzeb fizjoterapeuta może zaproponować serię ćwiczeń głowy, szyi i oczu, które pomogą wyszkolić centralny układ nerwowy, aby zrekompensować problemy z uchem wewnętrznym. Rehabilitację tę można stosować zarówno jako alternatywa dla operacji, jak i uzupełnienie operacji w przypadku schorzeń ucha wewnętrznego,
• Ból przy pracy przy biurku, ból kręgosłupa
• Kiedy doznasz urazu – leczenie bólu może obejmować edukację przeciwbólową, masaż, manipulację i ćwiczenia, które pomogą Ci lepiej wspierać uszkodzoną część ciała i zapobiec ponownemu wystąpieniu urazu (np. urazami kręgosłupa szyjnego, urazami sportowymi, układu oddechowego),
• Nie jesteś już tak elastyczny, jak kiedyś – fizjoterapeuci mogą ocenić problem i wykonać szereg ćwiczeń wzmacniających tkanki podporowe i rozluźniających mięśnie, co pozwala powoli zwiększać elastyczność,
• Niekontrolowanie oddawanie moczu – jest bardzo częste, występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn i zwiększa się wraz z wiekiem. Ćwiczenia dna miednicy mogą poprawić ten stan, szczególnie u osób cierpiących na wysiłkowe nietrzymanie moczu.

Jak wybrać dobrego fizjoterapeutę?

Wcześniej wprowadzona fizjoterapia ma większą szansę na poprawę stanu zdrowia, uniknięcie niepełnosprawności oraz poprawę jakości życia pacjentów i pozwala na powrót do normalnego życia społecznego.

Z powodu rosnącego zapotrzebowania na fizjoterapię rozwija się rynek prywatnych usług fizjoterapeutycznych.

Najlepiej zapoznać się z opiniami jego pacjentów. Zawsze należy korzystać z usług fizjoterapeuty, który znajduje się liście krajowej izby fizjoterapeutów, ponieważ zabiegi wykonywane przez osoby, które nie posiadają szerokiej wiedzy medycznej, ani uprawnień do wykonywania zawodu, bez umiejętności wykonywania zabiegów, mogą być groźne dla zdrowia, a nawet spowodować nieodwracalne zmiany w organizmie.

Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.